شطح در مثنوی مولوی

چکیده : شطح واقعیت و حقیقت اعتقادات صوفیه است که در حال مستی به نا خواست بر زبان آنها جاری می شود و به کمال و تمام برخی در ظاهر و باطن ، برخی در ظاهر و برخی در باطن مخالف شرع مقدّس اسلام می باشد اما شطّاحان در حال هوشیاری همین شطحیّات و رموز را در پوشش داستان ها و حکایات و تمثیل ها و مثل ها و تأویل ها بیان می کنند تا نامحرمان بر اسرار آنها مطّلع نشوند و تکفیرشان ننمایند و اذیّت و آزارشان نکنند و به قتلشان نرسانند . مثنوی مولوی پر از شطح است و شرح شطحّیات خود مولوی و سایر شطّاحان می باشد. شطح انواع و اقسامی دارد : مثل شطح بیانی – عملی – استنکافی- صوتی و زعقه ای – تمثیلی – خیالی – تبدیلی و وعظی و دعایی. مثنوی مولوی با شطح استنکافی شروع شده است چرا که در اوّل آن از آوردن بسم الله و تحمیدیه و ثنا استنکاف ورزیده است . مولوی هم خودش یکی از بزرگترین شطّاحان و هم مدافع شطّاحان و شارح شطح های آنها می باشد. مولوی کسی را که شطّاح نباشد و شطح های شطّاحان را قبول نداشته باشد مشرک و کافر می داند. واژگان کلیدی : شطح ، توحید ، وحدت وجود و موجود ، متناقض نما